فهرست
معرفی رشته عمران
رشته مهندسی عمران یکی از قدیمی‌ترین رشته‌ها است که با تاسیس اولین دانشگاه‌ها در ایران به عنوان نخستین رشته‌های دانشگاهی معرفی شده است. در رابطه با این رشته، می‌توان گفت هر آن‌چه که مربوط به آبادانی و سازندگی یک کشور است، به مهندسی عمران برمی‌گردد. این رشته در واقع، به‌کارگیری علم در جهت سازندگی و عمران کشور است.
در سال‌های اخیر نیز از طرف جوانان، توجه ویژه‌ای به این رشته شده است. در واقع رشته مهندسی عمران، یکی از محبوب‌ترین رشته‌های دانشگاهی در این روزها به شمار می‌آید. براین اساس بسیاری از دانش‌آموزان، علاقه دارند جهت ادامه دادن تحصیلات دانشگاهی خود، این رشته را انتخاب کنند. با این وجود ممکن است هنوز هم بسیاری از افراد درک درستی از این رشته نداشته باشند. به عنوان مثال تعداد زیادی از داوطلبان هنوز هم فکر می‌کنند مهندسی عمران، تنها مربوط به پروژه‌های ساختمان‌سازی است.
با توجه به اهمیت و کاربرد این رشته در جامعه، در این مقاله تصمیم گرفتیم به معرفی رشته مهندسی عمران بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با این رشته و مهارت‌ها و گرایش‌های مربوط به آن، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.
آشنایی با رشته مهندس عمران
رشته مهندسی عمران، یکی از شاخه‌های مهندسی است که از زیرمجموعه‌های گروه فنی ریاضی به شمار می‌آید. در واقع امکان انتخاب این رشته تنها برای دانش‌آموزان گروه ریاضی در مقطع دبیرستان وجود دارد. هدف این رشته‌ی دانشگاهی، تربیت افراد متخصصی است که بتوانند در حوزه‌های مختلف عمرانی مانند ساختمان‌ها، پل‌ها، فرودگاه، سدها، تونل‌ها، جاده‌ها، مجاری انتقال آب و … به درستی فعالیت کنند.
بر این اساس همه‌ی پروژه‌ها و فعالیت‌های مربوط به سازه‌های سبک مانند ساختمان‌های مسکونی مقاوم در برابر زلزله، سازه‌های عظیم مانند برج‌ها، سازه‌های مربوط به آب مانند سدسازی، اسکله، سازه‌های تونل، پل، دکل‌های مخابراتی و… مربوط به رشته عمران می‌شود.
فارغ‌التحصیلان در رشته‌ی عمران پس از پایان یافتن تحصیلات خود می‌توانند به انجام اموری مانند طراحی، نظارت، اجرای پروژه‌های عمرانی و مدیریت بپردازند. به طور کلی رشته مهندسی عمران، رشته‌ای کاربردی است و افرادی که علاقه‌مند به دروس علوم فیزیک و ریاضی به صورت کاربردی هستند، در این رشته موفق می‌شوند. با توجه به این مطلب دانش‌آموزانی که در دروس ریاضیات گسسته، جبر و احتمال، هندسه و مباحث مکانیک جامدات، سیالات و استاتیک فیزیک توانمند هستند، در آینده برای تحصیل در رشته مهندسی عمران مشکلی نخواهند داشت.
البته یک مهندس عمران علاوه بر دروسی که به صورت تئوری و عملی آموزش می‌بیند، باید از مهارت‌های فردی نیز برخوردار باشد. به عنوان مثال یک فرد به عنوان مهندس عمران باید توانایی ارتباط برقرار کردن با اقشار مختلف مانند کارگران، مهندسان، کارفرماهای دیگر را داشته باشد. بنابراین با توجه به این‌که رشته عمران یک رشته گروهی است انتظار می‌رود یک فارغ‌التحصیل مهندس عمران، مهارت ارتباطی بالایی داشته باشد.
برای خرید و مشاهده لیست کامل بهترین کتاب های ارشد عمران میتوانید از بخش فروشگاه سایت آوا کتاب دیدن فرمائید. جهت آشنایی بیشتر شما با رشته مدیریت، در زیر سه مورد از پرطرفدارترین گرایش‌های آن در مقطع کارشناسی را توضیح می‌دهیم.
گرایش‌های مربوط به رشته مهندسی عمران
رشته مهندسی عمران در مقطع کارشناسی دارای سه گرایش عمران-عمران، عمران- نقشه‌برداری و عمران-آب است که در ادامه به توضیح مختصر در مورد آن‌ها می‌پردازیم.
● گرایش عمران – عمران
یکی از جامع‌ترین گرایش‌های مهندسی عمران در مقطع کارشناسی، گرایش عمران-عمران است. دانشجویان این رشته با مباحث تکمیلی و گسترده‌تری نسبت به رشته‌های دیگر آشنا می‌شوند. این مباحث نیز برای ادامه تحصیل در گرایش‌های مقاطع بالاتر مانند سازه، خاک، راه و ترابری و هیدرولیک کمک کننده هستند.
● گرایش عمران – نقشه‌برداری
این گرایش کمی تخصصی‌تر عمل می‌کند و تا حد امکان مباحث آن مربوط به اصول نقشه‌برداری است. در واقع در این گرایش مسائل مربوط به تعیین پستی و بلندی‌های یک محوطه، قبل از شروع ساخت مطرح می‌شود. عملیات نقشه‌برداری بیشتر مربوط به پروژه‌های بزرگ در خارج از شهر مانند سیلو، پل‌ها، تونل‌ها و… می‌شود. بر این اساس می‌توان گفت در این رشته عملیات صحرایی و میدانی زیادی دیده می‌شود. بنابراین بهتر است داوطلبان قبل از انتخاب این رشته، مسائل مربوط به آن را درنظر بگیرند.
● گرایش عمران – آب
این رشته هم، مانند گرایش قبل، به مسائل مختص به مباحث آب مربوط می‌شود. در واقع می‌توان گفت از بین گرایش‌های مقطع کارشناسی، تنها گرایش عمران-عمران یک گرایش وسیع است که مباحث گسترده‌تری را شامل می‌شود.
البته لازم به ذکر است که رشته عمران در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز گرایش‌های متنوعی دارد که فارغ‌التحصیلان می‌توانند در این گرایش‌ها به تحصیل خود ادامه دهند. در زیر چند نمونه از گرایش‌های مهم در مقطع بالاتر را معرفی می‌کنیم.
● گرایش سازه
گرایش سازه، یکی از مهم‌ترین گرایش‌های مهندسی عمران است که نسبت به گرایش‌های دیگر، ظرفیت بیشتری در دانشگاه‌های ایران دارد. مسائل بحث شده در این گرایش مربوط به طرح‌های اجرایی در سازه‌های مختلف، اجزای تشکیل‌دهنده سازه و ایجاد مدل از المان‌های سازه تحت بارهای استاتیکی است. از نرم‌افزارهای پرکاربرد در این گرایش می‌توان به Sap، Etabs و Safe اشاره کرد.
● گرایش ژئوتکنیک
این رشته که به مهندسی خاک و پی نیز مشهور است، در آن به بررسی رفتار خاک، تحت بارهای وارد شده از سازه‌های مختلف پرداخته می‌شود. با توجه به هدف این رشته، مباحثی که در آن مطالعه می‌شود نیز مربوط به همین شاخه می‌شود. به عنوان مثال در این گرایش به مسائلی مانند گودبرداری با کمک میخکوبی و انکراژ، تحلیل و طراحی سدهای خاکی، بهسازی خاک، تخمین ظرفیت باربری خاک زیر پی، نشست فونداسیون‌ها و پایداری شیب‌ها اشاره می‌شود. مباحث مسلح سازی دیوارها با استفاده از ژئوسنتیک و انجام آزمایش‌های درجا پیش از انجام پروژه‌های عمرانی نیز از دیگر مباحثی است که در این رشته مطالعه می‌شود.
از دروس اصلی گرایش ژئوتکنیک نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
● مهندسی پی پیشرفته
● مکانیک خاک پیشرفته
● مهندسی تونل
● آب‌های زیرزمینی
● زمین‌شناسی مهندس
● ژئوتکنیک دریایی
● روش اجزای محدود
و…
● گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب
یکی دیگر از گرایش‌های مهم در رشته مهندسی عمران در مقطع کارشناسی ارشد، گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب است. این رشته با توجه به شرایط کشور، از بازار کار روبه رشدی برخوردار است. از مباحث مورد بررسی در این رشته می‌توان به جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب‌ها، تاسیسات مربوط به فاضلاب مانند مخزن‌های ذخیره‌سازی و همچنین خطوط انتقال فاضلاب اشاره کرد.
در این گرایش همچنین مباحثی مانند کنترل سیلاب، انتقال رسوب رودخانه و … مطالعه می‌شود. همان‌طور که گفته شد این رشته از آینده ی شغلی خوبی برخوردار است، دلایل آن هم می‌تواند عدم اتصال همه ی شهرها به سیستم فاضلاب شهری است. از این رو برای تخلیه فاضلاب با مشکلات جدی روبرو هستیم که از طریق مهندسی و مدیریت منابع آب، تا حدودی می‌توان آن را کنترل کرد.
علاوه بر گرایش‌های فوق که در رابطه با مقطع کارشناسی ارشد ذکر شد، این رشته در مقاطع ارشد و دکترا، گرایش‌های زیاد و متنوعی دارد. در این مقاله با توجه به محدودیت حجم مطالب تنها به ذکر سه مورد از این گرایش‌ها اکتفا کردیم.
مهم ترین دروس رشته مهندسی عمران
رشته مهندسی عمران نیز مانند همه‌ی رشته‌ها، در کنار دروس پایه و اصلی، با توجه به نوع گرایش، دروس تخصصی دارد. درک و فهم این دروس که پایه و اساس رشته بر مبنای آن‌ها است، اهمیت بالایی دارد. در زیر چند مورد از مهم‌ترین دروس این رشته را معرفی می‌کنیم.
● دینامیک
● استاتیک
● تحلیل سازه
● مقاومت مصالح
● مکانیک سیالات
● هیدرولیک
● نقشه‌برداری
● تکنولوژی بتن
● راه‌سازی
و…
در کنار این دروس، گذراندن واحدهای آزمایشگاهی، کارگاهی و کارآموزی بسیار مهم است. از جمله این واحدها عبارت است از: آزمایشگاه هیدرولیک، آزمایشگاه خاک، پروژه راه‌سازی، پروژه سازه‌های فولادی و بتنی و…
بازار کار و فرصت های شغلی رشته مهندسی عمران
بر اساس تحقیقات انجام شده و آمار به دست آمده، بازار کار رشته مهندسی عمران، نسبت به سال‌های گذشته، کمی کاهش پیدا کرده است. دلیل این امر هم می‌تواند این باشد که در گذشته با توجه به درگیری ایران با جنگ، از نظر بازسازی بناها و سازه‌های مختلف مانند پل‌ها، کارخانه، نیروگاه‌ها و… نیاز کشور به سازندگی و عمران بیشتر احساس می‌شد.
فارغ التحصیلان رشته مهندسی عمران پس از دریافت مدرک خود با رزومه معتبر می توانند در ادارات دولتی و وزرات خانه ها اعم از جهاد سازندگی، وزارت خانه های مسکن و شهرسازی، وزارت خانه راه و ترابری و… استخدام شوند
البته می‌توان گفت بازار کار این رشته بیشتر به سمت گرایش‌های دیگر آن مانند مهندسی محیط زیست، مدیریت منابع آب و گرایش‌های جدید سوق پیدا کرده است. با این وجود برای این رشته در گرایش‌های مختلف فرصت‌های شغلی زیادی وجود دارد. به عنوان مثال برای فارغ‌التحصیلان گرایش عمران-عمران، امکان استخدام در شرکت‌های دولتی و خصوصی به عنوان مهندس مشاور وجود دارد. این افراد در این شرکت‌ها وظایفی مانند طراحی، نظارت بر اجرای پروژه، سرپرست کارگاه و مدیریت پروژه را بر عهده می‌گیرند.
فارغ‌التحصیلان در گرایش راه‌وترابری و مهندسی حمل‌ونقل نیز می‌توانند در وزارتخانه راه‌وترابری و شهرداری استخدام شوند. وظایف آن‌ها هم مربوط به طراحی و اجرای پروژه‌های شهری و جاده ای است. دانشجویان گرایش ژئوتکنیک هم بعد از پایان یافتن تحصیلات خود می‌توانند در شرکت‌هایی که به طور اختصاصی در رابطه با مکانیک خاک و پی فعالیت می‌کنند، مشغول به کار شوند. تحلیل و بررسی فونداسیون، مقاوم‌سازی، طراحی گودبرداری‌ها و… بر عهده‌ی مهندسان ژئوتکنیک می‌باشد. گرایش‌های مختلف دیگر همچنین به همین ترتیب در ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف می‌توانند مشغول به کار شوند.
برای رشته مهندسی عمران متناسب با گرایش‌هایی که دارد فرصت‌های شغلی زیادی وجود دارد. در این راه مطالعه بهترین کتاب های استخدامی عمران مزیت قابل توجهی محسوب می شود.
توصیه کارشناسان ما این می باشد که پیگیر آخرین اخبار استخدام مهندس عمران از سایت ایران استخدام باشید تا با فرصت ها و شرایط استخدام آشنا شوید و همچنین برای خرید کتاب استخدامی مهندسی عمران جدید می توانید از فروشگاه آنلاین آوا کتاب بهره مند شوید.
جمع بندی
مهندسی عمران یکی از اولین رشته‌هایی است که به دانشگاه‌های ایران راه پیدا کرده است. این رشته در مقطع کارشناسی دارای سه گرایش است که گرایش عمران-عمران نسبت به دو گرایش دیگر وسیع‌تر و جامع‌تر است. رشته مهندس عمران همچنین در مقاطع ارشد و دکترا گرایش‌های بیشتر و متنوع‌تری دارد. بنابراین برای دانشجویان این رشته، در صورت علاقه‌مندی، امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا وجود دارد.
با توجه به اهمیت این رشته در جامعه، در این مقاله تصمیم گرفتیم به معرفی رشته مهندس عمران و مشخصات آن بپردازیم. امیدواریم که مورد رضایت شما واقع شده باشد.